wtorek, 24 listopada 2009

Ceny żywności a inflacja.

Ceny surowców i żywności rosły w pewnej niezależności od czynników koniunkturalnych i pieniężnych. O strukturalnym charakterze wzrostu cen surowców
świadczy fakt nienadążania podaży niektórych ważnych surowców, zwłaszcza żywności i paliw, w stosunku do rosnącego popytu światowega Wyczerpanie się zapasów pszenicy od 1972 r. spowodowało gwałtowny i wzrost jej ceny. . Średnia roczna cena
eksportowa pszenicy amerykańskiej (USA) wzrosła ze 153 centów za buszel w 1970 r. do 308 centów jako średnia miesięczna
w 1973 r. Ponad 100 procentowy wzrost wykazywała w tymże czasie cena
pszenicy na rynku kanadyjskim i brytyjskim. Między rokiem
1966/1967 a końcem 1973 r. podwoiła się także cena bekonu
I wołowiny na rynku duńskim i brytyjskim, przędzy wełnianej
na rynku brytyjskim, kukurydzy na rynku USA, kauczuku, kakao i orzeszków ziemnych na rynku brytyjskim, kawy na rynku
USA, bawełny i lnu na rynkach głównych eksportów i importerów cyny i miedzi na rynku USA.

Inflacja a międzynarodowa równowaga płatnicza.

Wielkim stopniu na poprawę międzynarodowej równowagi płatniczą i zmniejszenie chaosu walutowego, panującego w świecie
kapitalistycznym właściwie już od pierwszej wojny światowej,
t wyjątkiem okresu względnej stabilizacji w latach 1925—1929.
Niestabilność kursów walutowych wpływa z kolei ujemnie na
międzynarodowy rynek kredytowy i wywołuje spekulacyjne ruchy kapitałów, kredyt studencki pko których.nasilenie przypadło na lata 1967—1971.
Inflacja stała się w ostatnich latach głównym problemem
zarówno w gospodarce wewnętrznej poszczególnych państw, jak
i w skali światowej. Rozpowszechnienie się inflacji wewnątrz
poszczególnych państw nie może nie wpłynąć na ceny na rynku
światowym. W systemie kapitalistycznym, w którym istnieje bezpośrednia więź między rynkiem wewnętrznym a rynkiem światowym i działa „prawo jednolitej oceny" jest to nieuniknione.

IFC - Międzynarodowa Korporacja Finansowa

Rolę uzupełniającą w pokrywaniu rosnących potrzeb finansowania wzrostu gospodarczego, zwłaszcza w krajach słabo rozwiniętych, ma spełniać szereg innych międzynarodowych instytucji
finansowych. Do tych instytucji należy przede wszystkim Międzynarodowa Korporacja Finansowa (skrót ang. — IFC). Została ona zorganizowana w 1956 r. z inicjatywy MBOiR i na podobnych zasadach organizacyjnych, z tym że jako wyodrębnione zadanie ma ona realizować finansowanie potrzeb rozwojowych prywatnych przedsiębiorstw produkcyjnych w krajach
członkowskich, przez własną akcję kredytową dla studentów oraz popieraniewywozu kapitału prywatnego.

Działalność kredytowa MBOiR

Bank dysponuje zatem kapitałem,: który — przy właściwym
użyciu — mógłby spełniać poważną rolę w popieraniu rozwoju
gospodarczego poszczególnych krajów, przede wszystkim gospo-
darczo słabo rozwiniętych. Jednak już w statucie Banku ustalono
zasadę ograniczającą możliwości właściwego i szerokiego działania.

Działalność kredytową MBOiR cechuje wielka ostrożność kredytowa
a wniosek kredytowy jest badany przez grupy ekspertów na obecność określonych wskaźników walutowych.

Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju

Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju miał początkowo
kapitał zakładowy w wysokości 10 mld doi. (przy rzeczywistej
wpłacie 2O0/t tej sumy), a od 1959 r. kapitał zakładowy podnie-
siono do 21 mldk doi. Kapitał wpłacony wynosi jednak nadal bli-
sko % mld dol.t a pozostałe 19 mld doi. stanowi tzw. fundusz
gwarancyjny, oddany do dyspozycji Banku przez jego członków.
Ponadto Bank osiągnął blisko 2 mld doL kapitału z emisji wła-
snych obligacji, a liczba państw członkowskich wzrosła w 1971 r.
do 116, co dało wzrost udziałów do 24 mld dolarów.

Statut Międzynarodowego Funduszu Walutowego wobec kredytów studenckich.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy nie zdołał także wyegzekwować od swoich członków przestrzegania statutowego obowiązku utrzymywania uporządkowanych kursów walutowych.
Kursy te wykazywały w okresie powojennym ogromne wahania,
a poszczególne państwa prześcigały się w pomysłowości w zakresie stosowania zróżnicowanych kursów. Niewielki efekt dala
również akcja kredytowa MFW, mająca na celu przywrócenie równowagi bilansu płatniczego. Samo założenie tej akcji było I
błędne, gdyż mogła ona doprowadzić jedynie do pokrycia bieżącego deficytu bilansu płatniczego w danej walucie, nie stwarzała
natomiast podstaw do dokonania niezbędnych przemian strukturalnych ani w kraju deficytowym, ani w skali światowej ani w skali kredytu studenckiego.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Klub Paryski

Międzynarodowy Fundusz Walutowy miał poważne trudności
w realizacji stojących przed nim zadań w zakresie pomocy
w utrzymaniu stałości walut, usuwania ograniczeń dewizowych
| i pomocy w równoważeniu bilansów płatniczych. W pierwszych
latach powojennych nie był on w stanie uchronić walut szeregu
państw kapitalistycznych od licznych dewaluacji (np. franka
francuskiego), do 1958 r. nie zdołał znieść ostrych ograniczeń de-
wizowych i nie mógł rozwiązać problemu deficytu dolarowego.
Po 1958 r. MFW próbował uchronić dolar przed upadkiem przez
użycie nadzwyczajnych środków, tj. przez utworzenie Klubu
Walutowego
.

Fundusz operacyjny MFW

Fundusz operacyjny MFW, ustalony początkowo na 7,6 mld
doL, wzrastał stopniowo, w miarę przyjmowania nowych państw
członkowskich i podwyższania udziałów (liczba państw człon-
kowskich MFW wzrosła z 44 w 1947 r. do 82 — w końcu 1962 r.
1126 w 1974 r.); w sierpniu 1959 r. wysokość funduszu operacyj-
no wynosiła 9,2 mld doi., od września 1959 r. został on podnie-
bny o około ÓOO/o, do 14 mld doi.38, w 1966 r. o dalsze 25%.
'zone h^Ch Funduszu wyraźną przewagę mają Stany Zjedno-
l^L/? 27*/o kwot funduszu operacyjnego,,który w końcu 1974
i 29 8 mid SDR, w tym 5,1 mid SDR stanowiły wpłaty
roku stanowią granicę, do jakich Miedzynarodo-
wy funndusz Walutowy może udzielać pożyczek walutowych swym członkom. '

Pożyczka wewnętrzna.

Jeżeli wpływy budżetowe z opodatkowania zysków przedsię-
biorstw, dochodów ludności, z ceł i innych opłat nie wystarczają
na pokrycie wydatkówf rząd ucieka się do Uzupełnienia docho-
dów pożyczką wewnętrzną, która zakupywana jest przez osoby
prywatne, przedsiębiorstwa i instytucje. Pożyczki ^państwowe są
stosunkowo pewną lokatą kapitału lub oszczędności, jednak z po-
woda stałego, niewysokiego cprocer. rwania narażają posiadaczy
aa tełćowe straty kursowe. Pokrycie deficytu budżetowego na~
*Lcaie również często w drodze dodatkowych emisji walutowych.

Wyzysk systemu kapitalistycznego.

Podatek od zakupów jest dodatkowym obciążeniem lud-
ności, poza podatkiem od płac, gdyż nakładany jest na prawie
wszystkie towary i usługi, a dochodzi niekiedy do połowy ich
ceny detalicznej. Do 1964 n wysokość podatku od przedsiębiorstw
od sumy zysku brutto sięgała w USA 52%, w Wielkiej Brytanii
48,75%, w Kanadzie 47%, we Francji 50%, w RFN 51%. < Ą
Niezależnie od konkretnego rodzaju podatku jego istota ekono-
miczna sprowadza się do tego, że w ostatecznym rezultacie jest
an pokrywany z wartości dodatkowej i potrąceń z płacy, czyli
stanowi obciążenie mas pracujących. Natomiast jego przeznacze-
nie we współczesnych krajach kapitalistycznych jest w przewa-
żającej mierze sprzeczne z interesami mas pracujących. Budżety
służą bowiem nie masom pracującym, ale głównie utrwaleniu
systemu wyzysku kapitalistycznego. Można tu stwierdzić również obecność
zjawiska kredyt studencki.

Wydatki aparatu państwowego

Odkąd powstał aparat państwowy, pojawiła się konieczność
pokrywania jego różnorodnych wydatków, wynikających z wykonywania przez ten aparat określonych funkcji ogólnospołecznych.
W państwach, w których istnieją klasy antagonistyczne, główne
funkcje aparatu państwowego sprowadzają się do sprawowania
przemocy względem klasy uciśnionej i wyzyskiwanej oraz do
obrony zewnętrznej lub przygotowania i prowadzenia wojen zaborczych (ewentualnie także sprawowania funkcji ucisku wobec
innych narodów, zwłaszcza kolonialnych.
Wydatki państwoioe wynikają więc głównie z potrzeb utrzymania administracji, policji, sądownictwa, wojska i ich wyposaże-
nia. Na pokrycie tych wydatków aparat państwowy ściąga z oby-
wateli podatki, daniny itp. opłaty, stanowiące dochody państwa.
Zestawienie wydatków i dochodów aparatu państwowego stanowi budżet państwowy.

Inflacja - Czynniki pierwotne i wtórne dla kredytów studenckich.

W istocie rzeczy trzeba by odróżnić czynniki pierwotne kredytu studenckiego od
czynników wtórnych. Wzrost płac teoretycznie mógłby być czyn-
nikiem pierwotnym, ale w praktyce jest on zwykle zjawiskiem
wtórnym, następstwem uprzedniego wzrostu cen towarów kon-
sumpcyjnych, przy czym wzrost płac nominalnych nie nadąża
często za wzrostem cen. Wydatki zbrojeniowe mogą pochłaniać
dużą część dóbr konsumpcyjnych oraz inwestycyjnych i prowa-
dzić do braku równowagi rynkowej. Wreszcie wzrost zysków
może wywołać nadmierny popyt na dobra inwestycyjne i wzrost
ich cen, a w konsekwencji — kosztów produkcji ogólnego pozio-
mu cen.

Inflacja a zapotrzebowanie na kredyty

Zarówno organy władzy państwowej, jak i ekonomiści twierdzą —
pożywienie inwestycyjne wywołuje znaczne zapotrzebowanie na
kredyt studencki, nawet przy wysokiej stopie procentowej, stanowi podsta-
wę do wzrostu emisji pieniądza gotówkowego lub kreacji pienią,
dza bankowego. Zainwestowane-sumy stwarzają popyt na do
bra inwestycyjne, ale nie dają od razu przyrostu gotowej produk
cji wskutek czego powstaje przewaga wzrostu ilości pieniądza.

Tendencje wzrostowe inflacji.

Można na tej podstawie stwierdzić, że występuje tendencja
wzrostowa stopy inflacji i przejście od inflacji umiarkowanej,
występującej do 1960 r.f do inflacji nadmiernej. Przy tym nie-
które t krajów uprzemysłowionych (Australia, Belgia, Dania, Ir-
landia, Japonia, Włochy, Wielka Brytania, Francja, Grecja, Tur-
cja) są w. grupie państw o inflacji niemal galopującej, wyrażają-
cej się wzrostem cen kredytów studenckich w latach 1973—
—1974 o 15—25% rocznie. W ciągu 1974 ii do tej grupy doszły
jeszcze Finlandia, Portugalia i Hiszpania.

Jakościowa kontrola kredytu.

Jakościowa kontrola kredytu ma w pewnej mierze wpływ na
aktualny stan-koniunktury i obiegu pieniężnego. Konsekwentne
i zdecydowane jej stosowanie mogłoby istotnie wpłynąć na prze-
keg procesów gospodarczych, zwłaszcza na działalność inwesty-
cyjną pod wanmkiem jednak posiadania przez rząd ogólnego
centralnego .planu inwestycyjnego. Państwa zawiesiły zasadę wymiany banknotów na złoto. Po wojnie niektóre kraje zostały dotknięte Inflacją w bardzo wysokim
stopniu. Do ogromnych rozmiarów doszła inflacja w Niemczech.
Obieg pieniężny zwiększył się z 2500 min marek papierowych
w 1914 r. do 32 293 000 000 marek in ultimo 1918 r. i do 496 507
424 771 973 744 000 marek w końcu 1923 r. Stabilizacja marki
nastąpiła dopiero w wyniku reformy pienionej z 20 listopada
1923 r. Od 1 marca 1924 r. został ustabilizowany obieg pienięż-
ny w Polsce, po okresie hiperinflacji marki polskiej, której obieg
w końcu lutego 1924 r. przekroczył 437 bilionów.

Ilościowa forma kontroli kredytów studenckich.

Obok ilościowej kontroli kredytu, banki centralne stosują rów-
nież bezpośrednią kontrolę jakościową, polegającą na ustalani*
f kontrolowaniu celu udzielanego kredytu studenckiego. Bank cen-
tralny, lub specjalnie do tego powołany ogran rządowy, ma pra-
wo określania, w jakim kierunku powinno iść zmniejszenie lub
zwiększenie kredytowanie. Kontrolę ogranicza się zwykle do
wpływu na kredyt in vivo, kredyt konsumpcyjny i kredyt
poci zastaw^ giełdowy pap. erc wartościowych. W pierwszym
jnypadku chodzi o pobudzający lub hamujący wpływ na dzia-
łał&ość inwestycyjną, w drugim +— o regulowanie popytu kredytowego, a jm ^jtrzecimi— o ograniczenie spekulacji giełdowych.

Bezpośrednia kontrola kredytu.

Bezpośrednia kontrola a kredyt studencki. Celom bezpośredniej kontroli
kredytu jest ograniczenie kredytu w linkach, gdy zawodzą
pośrednie narzędzia kontroli ilościowej, 'najbardziej radykalną
formą kontroli Ilościowej jest ustalanie przez bank centralny
kontyngentów kredytu redyskontowego. Jest to podyktowane
dążeniem do zmiejszenia obiegu pieniężnego, czyli i osiągnięcia
efektu antyinflacyjnego.

Kontyngentowanie kredytu przez bank centralny może mieć
wpływ radykalny, jeśli działalność kredytowa banków handlowych jest uzależniona w znacznym stopniu od możliwości uzys-
ka kredytu redyskontowego. Restrykcje kredytowe godzą jednototeresy banków handlowych i w tych spośród
w, dla których kredyt bankowy jest niedozownym
runkiem działalności Skutki tych ograniczeń odczuwają przede
wszystkim przedsiębiorstwa słabsze.